Πρόκειται για πρόσφατο εύρημα που προέρχεται από το ρωμαϊκό νεκροταφείο στο Φραγκονήσι, σε απόσταση 1,5 χλμ. ανατολικά της Ολυμπίας και είχε χρησιμοποιηθεί σε β΄ χρήση ως οικοδομικό υλικό σε ταφικό μνημείο του 3ου αι. μ.Χ.
Ακούστε το άρθροΣτο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολυμπίας εκτέθηκε η πήλινη επιγραφή Π15632 που φέρει εγχάρακτους τους πρώτους 13 στίχους της ραψωδίας ξ της Οδύσσειας (συνάντηση του Οδυσσέα με τον Εύμαιο).
Πρόκειται για πρόσφατο εύρημα που προέρχεται από το ρωμαϊκό νεκροταφείο στο Φραγκονήσι, σε απόσταση 1,5 χλμ. ανατολικά της Ολυμπίας και είχε χρησιμοποιηθεί σε β΄ χρήση ως οικοδομικό υλικό σε ταφικό μνημείο του 3ου αι. μ.Χ.
Βρέθηκε το 2018 και θεωρήθηκε ως μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις εκείνης της χρονιάς παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας, η επιγραφή αποτελεί το παλαιότερο σωζόμενο απόσπασμα των συγκεκριμένων στίχων και συγχρόνως πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα κείμενα των ομηρικών επών από τον ελληνικό χώρο (πλην οστράκων ή αγγείων με στίχους από τα Ομηρικά Έπη).
Τα παραπάνω αναδεικνύουν την μεγάλη σημασία του ευρήματος, αλλά και την μοναδικότητά του ως αρχαιολογικό, επιγραφικό, φιλολογικό και ιστορικό τεκμήριο.
………………………………….
Ὀδύσσεια
Συγγραφέας:
Ῥαψωδία ξ
Αὐτὰρ ὁ ἐκ λιμένος προσέβη τρηχεῖαν ἀταρπὸν
χῶρον ἀν’ ὑλήεντα δι’ ἄκριας, ᾗ οἱ Ἀθήνη
πέφραδε δῖον ὑφορβόν, ὅ οἱ βιότοιο μάλιστα
κήδετο οἰκήων, οὓς κτήσατο δῖος Ὀδυσσεύς.
τὸν δ’ ἄρ’ ἐνὶ προδόμῳ εὗρ’ ἥμενον, ἔνθα οἱ αὐλὴ 5
ὑψηλὴ δέδμητο, περισκέπτῳ ἐνὶ χώρῳ,
καλή τε μεγάλη τε, περίδρομος· ἥν ῥα συβώτης
αὐτὸς δείμαθ’ ὕεσσιν ἀποιχομένοιο ἄνακτος,
νόσφιν δεσποίνης καὶ Λαέρταο γέροντος,
σταυροὺς δ’ ἐκτὸς ἔλασσε διαμπερὲς ἔνθα καὶ ἔνθα
πυκνοὺς καὶ θαμέας, τὸ μέλαν δρυὸς ἀμφικεάσσας.
ἔντοσθεν δ’ αὐλῆς συφεοὺς δυοκαίδεκα ποίει
πλησίον ἀλλήλων, εὐνὰς συσίν· ἐν δὲ ἑκάστῳ
θήλειαι τοκάδες· τοὶ δ’ ἄρσενες ἐκτὸς ἴαυον,
πολλὸν παυρότεροι· τοὺς γὰρ μινύθεσκον ἔδοντες
ἀντίθεοι μνηστῆρες, ἐπεὶ προΐαλλε συβώτης
αἰεὶ ζατρεφέων σιάλων τὸν ἄριστον ἁπάντων·
πὰρ δὲ κύνες θήρεσσιν ἐοικότες αἰὲν ἴαυον
τέσσαρες, οὓς ἔθρεψε συβώτης, ὄρχαμος ἀνδρῶν.
αὐτὸς δ’ ἀμφὶ πόδεσσιν ἑοῖς ἀράρισκε πέδιλα,
τάμνων δέρμα βόειον ἐϋχροές· οἱ δὲ δὴ ἄλλοι
οἱ τρεῖς· τὸν δὲ τέταρτον ἀποπροέηκε πόλινδε
σῦν ἀγέμεν μνηστῆρσιν ὑπερφιάλοισιν ἀνάγκῃ,
ὄφρ’ ἱερεύσαντες κρειῶν κορεσαίατο θυμόν.
ἐξαπίνης δ’ Ὀδυσῆα ἴδον κύνες ὑλακόμωροι.
ἕζετο κερδοσύνῃ, σκῆπτρον δέ οἱ ἔκπεσε χειρός.
ἔνθα κεν ᾧ πὰρ σταθμῷ ἀεικέλιον πάθεν ἄλγος·
ἀλλὰ συβώτης ὦκα ποσὶ κραιπνοῖσι μετασπὼν
ἔσσυτ’ ἀνὰ πρόθυρον, σκῦτος δέ οἱ ἔκπεσε χειρός.
πυκνῇσιν λιθάδεσσιν, ὁ δὲ προσέειπεν ἄνακτα·
«ὦ γέρον, ἦ ὀλίγου σε κύνες διεδηλήσαντο
ἐξαπίνης, καί κέν μοι ἐλεγχείην κατέχευας.
καὶ δέ μοι ἄλλα θεοὶ δόσαν ἄλγεά τε στοναχάς τε·
ἧμαι, ἄλλοισιν δὲ σύας σιάλους ἀτιτάλλω
ἔδμεναι· αὐτὰρ κεῖνος ἐελδόμενός που ἐδωδῆς
πλάζετ’ ἐπ’ ἀλλοθρόων ἀνδρῶν δῆμόν τε πόλιν τε,
εἴ που ἔτι ζώει καὶ ὁρᾷ φάος ἠελίοιο.
σίτου καὶ οἴνοιο κορεσσάμενος κατὰ θυμόν,
εἴπῃς, ὁππόθεν ἐσσὶ καὶ ὁππόσα κήδε’ ἀνέτλης.»
ὣς εἰπὼν κλισίηνδ’ ἡγήσατο δῖος ὑφορβός,
εἷσεν δ’ εἰσαγαγών, ῥῶπας δ’ ὑπέχευε δασείας,
αὐτοῦ ἐνεύναιον, μέγα καὶ δασύ. χαῖρε δ’ Ὀδυσσεύς,
ὅττι μιν ὣς ὑπέδεκτο, ἔπος τ’ ἔφατ’ ἔκ τ’ ὀνόμαζε·
«Ζεύς τοι δοίη, ξεῖνε, καὶ ἀθάνατοι θεοὶ ἄλλοι,
ὅττι μάλιστ’ ἐθέλεις, ὅτι με πρόφρων ὑπέδεξο.»
«ξεῖν’, οὔ μοι θέμις ἔστ’, οὐδ’ εἰ κακίων σέθεν ἔλθοι,
ξεῖνον ἀτιμῆσαι· πρὸς γὰρ Διός εἰσιν ἅπαντες
ξεῖνοί τε πτωχοί τε. δόσις δ’ ὀλίγη τε φίλη τε
γίνεται ἡμετέρη· ἡ γὰρ δμώων δίκη ἐστίν,
οἱ νέοι. ἦ γὰρ τοῦ γε θεοὶ κατὰ νόστον ἔδησαν,
ὅς κεν ἔμ’ ἐνδυκέως ἐφίλει καὶ κτῆσιν ὄπασσεν,
οἷά τε ᾧ οἰκῆϊ ἄναξ εὔθυμος ἔδωκεν,
οἶκόν τε κλῆρόν τε πολυμνήστην τε γυναῖκα,
ὡς καὶ ἐμοὶ τόδε ἔργον ἀέξεται, ᾧ ἐπιμίμνω.
τῶ κέ με πόλλ’ ὤνησεν ἄναξ, εἰ αὐτόθ’ ἐγήρα·
ἀλλ’ ὄλεθ’. ὡς ὤφελλ’ Ἑλένης ἀπὸ φῦλον ὀλέσθαι
πρόχνυ, ἐπεὶ πολλῶν ἀνδρῶν ὑπὸ γούνατ’ ἔλυσε·
Ἴλιον εἰς εὔπωλον, ἵνα Τρώεσσι μάχοιτο.»
ὣς εἰπὼν ζωστῆρι θοῶς συνέεργε χιτῶνα,
βῆ δ’ ἴμεν ἐς συφεούς, ὅθι ἔθνεα ἔρχατο χοίρων.
ἔνθεν ἑλὼν δύ’ ἔνεικε καὶ ἀμφοτέρους ἱέρευσεν,
ὀπτήσας δ’ ἄρα πάντα φέρων παρέθηκ’ Ὀδυσῆϊ
θέρμ’ αὐτοῖσ’ ὀβελοῖσιν, ὁ δ’ ἄλφιτα λευκὰ πάλυνεν.
ἐν δ’ ἄρα κισσυβίῳ κίρνη μελιηδέα οἶνον,
αὐτὸς δ’ ἀντίον ἷζεν, ἐποτρύνων δὲ προσηύδα·
χοίρε’· ἀτὰρ σιάλους γε σύας μνηστῆρες ἔδουσιν,
οὐκ ὄπιδα φρονέοντες ἐνὶ φρεσὶν οὐδ’ ἐλεητύν.
οὐ μὲν σχέτλια ἔργα θεοὶ μάκαρες φιλέουσιν,
ἀλλὰ δίκην τίουσι καὶ αἴσιμα ἔργ’ ἀνθρώπων.
ἀλλοτρίης βῶσιν καί σφιν Ζεὺς ληΐδα δώῃ,
πλησάμενοι δέ τε νῆας ἔβαν οἶκόνδε νέεσθαι, –
καὶ μὲν τοῖσ’ ὄπιδος κρατερὸν δέος ἐν φρεσὶ πίπτει·
οἵδε δέ τοι ἴσασι, θεοῦ δέ τιν’ ἔκλυον αὐδήν,
μνᾶσθαι οὐδὲ νέεσθαι ἐπὶ σφέτερ’, ἀλλὰ ἕκηλοι
κτήματα δαρδάπτουσιν ὑπέρβιον, οὐδ’ ἔπι φειδώ.
ὅσσαι γὰρ νύκτες τε καὶ ἡμέραι ἐκ Διός εἰσιν,
οὔ ποθ’ ἓν ἱρεύουσ’ ἱερήϊον οὐδὲ δύ’ οἶα·
ἦ γάρ οἱ ζωή γ’ ἦν ἄσπετος· οὔ τινι τόσση
ἀνδρῶν ἡρώων, οὔτ’ ἠπείροιο μελαίνης
οὔτ’ αὐτῆς Ἰθάκης· οὐδὲ ξυνεείκοσι φωτῶν
ἔστ’ ἄφενος τοσσοῦτον· ἐγὼ δέ κέ τοι καταλέξω.
τόσσα συῶν συβόσια, τόσ’ αἰπόλια πλατέ’ αἰγῶν
βόσκουσι ξεῖνοί τε καὶ αὐτοῦ βώτορες ἄνδρες·
ἐνθάδε τ’ αἰπόλια πλατέ’ αἰγῶν ἕνδεκα πάντα
ἐσχατιῇ βόσκοντ’, ἐπὶ δ’ ἀνέρες ἐσθλοὶ ὄρονται.
ζατρεφέων αἰγῶν ὅς τις φαίνηται ἄριστος.
αὐτὰρ ἐγὼ σῦς τάσδε φυλάσσω τε ῥύομαί τε
καί σφι συῶν τὸν ἄριστον ἐῢ κρίνας ἀποπέμπω.»
ὣς φάθ’· ὁ δ’ ἐνδυκέως κρέα τ’ ἤσθιε πῖνέ τε οἶνον,
αὐτὰρ ἐπεὶ δείπνησε καὶ ἤραρε θυμὸν ἐδωδῇ,
καί οἱ πλησάμενος δῶκε σκύφος, ᾧ περ ἔπινεν,
οἴνου ἐνίπλειον· ὁ δ’ ἐδέξατο, χαῖρε δὲ θυμῷ,
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
ὧδε μάλ’ ἀφνειὸς καὶ καρτερός, ὡς ἀγορεύεις;
φῂς δ’ αὐτὸν φθίσθαι Ἀγαμέμνονος εἵνεκα τιμῆς.
εἰπέ μοι, αἴ κέ ποθι γνώω τοιοῦτον ἐόντα.
Ζεὺς γάρ που τό γε οἶδε καὶ ἀθάνατοι θεοὶ ἄλλοι,
τὸν δ’ ἠμείβετ’ ἔπειτα συβώτης, ὄρχαμος ἀνδρῶν·
«ὦ γέρον, οὔ τις κεῖνον ἀνὴρ ἀλαλήμενος ἐλθὼν
ἀγγέλλων πείσειε γυναῖκά τε καὶ φίλον υἱόν,
ἀλλ’ ἄλλως, κομιδῆς κεχρημένοι, ἄνδρες ἀλῆται
ὃς δέ κ’ ἀλητεύων Ἰθάκης ἐς δῆμον ἵκηται,
ἐλθὼν ἐς δέσποιναν ἐμὴν ἀπατήλια βάζει·
ἡ δ’ εὖ δεξαμένη φιλέει καὶ ἕκαστα μεταλλᾷ,
καί οἱ ὀδυρομένῃ βλεφάρων ἄπο δάκρυα πίπτει,
αἶψά κε καὶ σύ, γεραιέ, ἔπος παρατεκτήναιο,
εἴ τίς τοι χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματα δοίη.
τοῦ δ’ ἤδη μέλλουσι κύνες ταχέες τ’ οἰωνοὶ
ῥινὸν ἀπ’ ὀστεόφιν ἐρύσαι, ψυχὴ δὲ λέλοιπεν·
κεῖται ἐπ’ ἠπείρου ψαμάθῳ εἰλυμένα πολλῇ.
ὣς ὁ μὲν ἔνθ’ ἀπόλωλε, φίλοισι δὲ κήδε’ ὀπίσσω
πᾶσιν, ἐμοὶ δὲ μάλιστα, τετεύχαται· οὐ γὰρ ἔτ’ ἄλλον
ἤπιον ὧδε ἄνακτα κιχήσομαι, ὁππόσ’ ἐπέλθω,
οἶκον, ὅθι πρῶτον γενόμην καί μ’ ἔτρεφον αὐτοί.
οὐδέ νυ τῶν ἔτι τόσσον ὀδύρομαι, ἱέμενός περ
ὀφθαλμοῖσιν ἰδέσθαι ἐὼν ἐν πατρίδι γαίῃ·
ἀλλά μ’ Ὀδυσσῆος πόθος αἴνυται οἰχομένοιο.
αἰδέομαι· περὶ γάρ μ’ ἐφίλει καὶ κήδετο θυμῷ·
ἀλλά μιν ἠθεῖον καλέω καὶ νόσφιν ἐόντα.»
τὸν δ’ αὖτε προσέειπε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς·
«ὦ φίλ’, ἐπεὶ δὴ πάμπαν ἀναίνεαι οὐδ’ ἔτι φῇσθα
ἀλλ’ ἐγὼ οὐκ αὔτως μυθήσομαι, ἀλλὰ σὺν ὅρκῳ,
ὡς νεῖται Ὀδυσεύς· εὐαγγέλιον δέ μοι ἔστω
αὐτίκ’, ἐπεί κεν κεῖνος ἰὼν τὰ ἃ δώμαθ’ ἵκηται·
ἕσσαι με χλαῖνάν τε χιτῶνά τε, εἵματα καλά·
ἐχθρὸς γάρ μοι κεῖνος ὁμῶς Ἀΐδαο πύλῃσι
γίνεται, ὃς πενίῃ εἴκων ἀπατήλια βάζει.
ἴστω νῦν Ζεὺς πρῶτα θεῶν ξενίη τε τράπεζα
ἱστίη τ’ Ὀδυσῆος ἀμύμονος, ἣν ἀφικάνω·
τοῦδ’ αὐτοῦ λυκάβαντος ἐλεύσεται ἐνθάδ’ Ὀδυσσεύς,
τοῦ μὲν φθίνοντος μηνός, τοῦ δ’ ἱσταμένοιο,
οἴκαδε νοστήσας, καὶ τείσεται, ὅς τις ἐκείνου
ἐνθάδ’ ἀτιμάζει ἄλοχον καὶ φαίδιμον υἱόν.»
«ὦ γέρον, οὔτ’ ἄρ’ ἐγὼν εὐαγγέλιον τόδε τείσω
οὔτ’ Ὀδυσεὺς ἔτι οἶκον ἐλεύσεται· ἀλλὰ ἕκηλος
πῖνε, καὶ ἄλλα παρὲξ μεμνώμεθα, μηδέ με τούτων
μίμνῃσκ’· ἦ γὰρ θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἐμοῖσιν
ἀλλ’ ἦ τοι ὅρκον μὲν ἐάσομεν, αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
ἔλθοι, ὅπως μιν ἐγώ γ’ ἐθέλω καὶ Πηνελόπεια
Λαέρτης θ’ ὁ γέρων καὶ Τηλέμαχος θεοειδής.
νῦν αὖ παιδὸς ἄλαστον ὀδύρομαι, ὃν τέκ’ Ὀδυσσεύς,
καί μιν ἔφην ἔσσεσθαι ἐν ἀνδράσιν οὔ τι χέρεια
πατρὸς ἑοῖο φίλοιο, δέμας καὶ εἶδος ἀγητόν,
τὸν δέ τις ἀθανάτων βλάψε φρένας ἔνδον ἐΐσας
ἠέ τις ἀνθρώπων· ὁ δ’ ἔβη μετὰ πατρὸς ἀκουὴν
οἴκαδ’ ἰόντα λοχῶσιν, ὅπως ἀπὸ φῦλον ὄληται
νώνυμον ἐξ Ἰθάκης Ἀρκεισίου ἀντιθέοιο.
ἀλλ’ ἦ τοι κεῖνον μὲν ἐάσομεν, ἤ κεν ἁλώῃ
ἦ κε φύγῃ καί κέν οἱ ὑπέρσχῃ χεῖρα Κρονίων.
καί μοι τοῦτ’ ἀγόρευσον ἐτήτυμον, ὄφρ’ ἐῢ εἰδῶ·
τίς πόθεν εἰς ἀνδρῶν; πόθι τοι πόλις ἠδὲ τοκῆες;
ὁπποίης τ’ ἐπὶ νηὸς ἀφίκεο; πῶς δέ σε ναῦται
ἤγαγον εἰς Ἰθάκην; τίνες ἔμμεναι εὐχετόωντο;
τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
«τοιγὰρ ἐγώ τοι ταῦτα μάλ’ ἀτρεκέως ἀγορεύσω.
εἴη μὲν νῦν νῶϊν ἐπὶ χρόνον ἠμὲν ἐδωδὴ
ἠδὲ μέθυ γλυκερὸν κλισίης ἔντοσθεν ἐοῦσι
ῥηϊδίως κεν ἔπειτα καὶ εἰς ἐνιαυτὸν ἅπαντα
οὔ τι διαπρήξαιμι λέγων ἐμὰ κήδεα θυμοῦ,
ὅσσα γε δὴ ξύμπαντα θεῶν ἰότητι μόγησα.
ἐκ μὲν Κρητάων γένος εὔχομαι εὐρειάων,
υἷες ἐνὶ μεγάρῳ ἠμὲν τράφον ἠδ’ ἐγένοντο
γνήσιοι ἐξ ἀλόχου· ἐμὲ δ’ ὠνητὴ τέκε μήτηρ
παλλακίς, ἀλλά με ἶσον ἰθαιγενέεσσιν ἐτίμα
Κάστωρ Ὑλακίδης, τοῦ ἐγὼ γένος εὔχομαι εἶναι·
ὄλβῳ τε πλούτῳ τε καὶ υἱάσι κυδαλίμοισιν.
ἀλλ’ ἦ τοι τὸν κῆρες ἔβαν θανάτοιο φέρουσαι
εἰς Ἀΐδαο δόμους· τοὶ δὲ ζωὴν ἐδάσαντο
παῖδες ὑπέρθυμοι καὶ ἐπὶ κλήρους ἐβάλοντο,
ἠγαγόμην δὲ γυναῖκα πολυκλήρων ἀνθρώπων
εἵνεκ’ ἐμῆς ἀρετῆς. ἐπεὶ οὐκ ἀποφώλιος ἦα
οὐδὲ φυγοπτόλεμος· νῦν δ’ ἤδη πάντα λέλοιπεν·
ἀλλ’ ἔμπης καλάμην γέ σ’ ὀΐομαι εἰσορόωντα
ἦ μὲν δὴ θάρσος μοι Ἄρης τ’ ἔδοσαν καὶ Ἀθήνη
καὶ ῥηξηνορίην· ὁπότε κρίνοιμι λόχονδε
ἄνδρας ἀριστῆας, κακὰ δυσμενέεσσι φυτεύων,
οὔ ποτέ μοι θάνατον προτιόσσετο θυμὸς ἀγήνωρ,
ἀνδρῶν δυσμενέων ὅ τέ μοι εἴξειε πόδεσσι.
τοῖος ἔα ἐν πολέμῳ· ἔργον δέ μοι οὐ φίλον ἔσκεν
οὐδ’ οἰκωφελίη, ἥ τε τρέφει ἀγλαὰ τέκνα,
ἀλλά μοι αἰεὶ νῆες ἐπήρετμοι φίλαι ἦσαν
λυγρά, τά τ’ ἄλλοισίν γε καταῤῥιγηλὰ πέλονται.
αὐτὰρ ἐμοὶ τὰ φίλ’ ἔσκε, τά που θεὸς ἐν φρεσὶ θῆκεν·
ἄλλος γάρ τ’ ἄλλοισιν ἀνὴρ ἐπιτέρπεται ἔργοις.
πρὶν μὲν γὰρ Τροίης ἐπιβήμεναι υἷας Ἀχαιῶν
ἄνδρας ἐς ἀλλοδαπούς, καί μοι μάλα τύγχανε πολλά.
τῶν ἐξαιρεύμην μενοεικέα, πολλὰ δ’ ὀπίσσω
λάγχανον· αἶψα δὲ οἶκος ὀφέλλετο, καί ῥα ἔπειτα
δεινός τ’ αἰδοῖός τε μετὰ Κρήτεσσι τετύγμην.
ἐφράσαθ’, ἣ πολλῶν ἀνδρῶν ὑπὸ γούνατ’ ἔλυσε,
δὴ τότ’ ἔμ’ ἤνωγον καὶ ἀγακλυτὸν Ἰδομενῆα
νήεσσ’ ἡγήσασθαι ἐς Ἴλιον· οὐδέ τι μῆχος
ἦεν ἀνήνασθαι, χαλεπὴ δ’ ἔχε δήμου φῆμις.
τῷ δεκάτῳ δὲ πόλιν Πριάμου πέρσαντες ἔβημεν
οἴκαδε σὺν νήεσσι, θεὸς δ’ ἐκέδασσεν Ἀχαιούς.
αὐτὰρ ἐμοὶ δειλῷ κακὰ μήδετο μητίετα Ζεύς·
μῆνα γὰρ οἶον ἔμεινα τεταρπόμενος τεκέεσσι
Αἴγυπτόνδε με θυμὸς ἀνώγει ναυτίλλεσθαι,
νῆας ἐῢ στείλαντα, σὺν ἀντιθέοισ’ ἑτάροισιν.
ἐννέα νῆας στεῖλα, θοῶς δ’ ἐσαγείρετο λαός.
ἑξῆμαρ μὲν ἔπειτα ἐμοὶ ἐρίηρες ἑταῖροι
θεοῖσίν τε ῥέζειν αὐτοῖσί τε δαῖτα πένεσθαι.
ἑβδομάτῃ δ’ ἀναβάντες ἀπὸ Κρήτης εὐρείης
ἐπλέομεν βορέῃ ἀνέμῳ ἀκραέϊ καλῷ
ῥηϊδίως, ὡς εἴ τε κατὰ ῥόον· οὐδέ τις οὖν μοι
ἥμεθα, τὰς δ’ ἄνεμός τε κυβερνῆταί τ’ ἴθυνον.
πεμπταῖοι δ’ Αἴγυπτον ἐϋῤῥείτην ἱκόμεσθα,
στῆσα δ’ ἐν Αἰγύπτῳ ποταμῷ νέας ἀμφιελίσσας.
ἔνθ’ ἦ τοι μὲν ἐγὼ κελόμην ἐρίηρας ἑταίρους
ὀπτῆρας δὲ κατὰ σκοπιὰς ὤτρυνα νέεσθαι·
οἱ δ’ ὕβρει εἴξαντες, ἐπισπόμενοι μένεϊ σφῷ,
αἶψα μάλ’ Αἰγυπτίων ἀνδρῶν περικαλλέας ἀγροὺς
πόρθεον, ἐκ δὲ γυναῖκας ἄγον καὶ νήπια τέκνα,
οἱ δὲ βοῆς ἀΐοντες ἅμ’ ἠόϊ φαινομένηφι
ἦλθον· πλῆτο δὲ πᾶν πεδίον πεζῶν τε καὶ ἵππων
χαλκοῦ τε στεροπῆς. ἐν δὲ Ζεὺς τερπικέραυνος
φύζαν ἐμοῖσ’ ἑτάροισι κακὴν βάλεν, οὐδέ τις ἔτλη
ἔνθ’ ἡμέων πολλοὺς μὲν ἀπέκτανον ὀξέϊ χαλκῷ,
τοὺς δ’ ἄναγον ζωούς, σφίσιν ἐργάζεσθαι ἀνάγκῃ.
αὐτὰρ ἐμοὶ Ζεὺς αὐτὸς ἐνὶ φρεσὶν ὧδε νόημα
ποίησ’· – ὡς ὄφελον θανέειν καὶ πότμον ἐπισπεῖν
αὐτίκ’ ἀπὸ κρατὸς κυνέην εὔτυκτον ἔθηκα
καὶ σάκος ὤμοιϊν, δόρυ δ’ ἔκβαλον ἔκτοσε χειρός·
αὐτὰρ ἐγὼ βασιλῆος ἐναντίον ἤλυθον ἵππων
καὶ κύσα γούναθ’ ἑλών· ὁ δ’ ἐρύσατο καί μ’ ἐλέησεν,
ἦ μέν μοι μάλα πολλοὶ ἐπήϊσσον μελίῃσιν,
ἱέμενοι κτεῖναι· δὴ γὰρ κεχολώατο λίην·
ἀλλ’ ἀπὸ κεῖνος ἔρυκε, Διὸς δ’ ὠπίζετο μῆνιν
ξεινίου, ὅς τε μάλιστα νεμεσσᾶται κακὰ ἔργα.
χρήματ’ ἀν’ Αἰγυπτίους ἄνδρας· δίδοσαν γὰρ ἅπαντες.
ἀλλ’ ὅτε δὴ ὄγδοόν μοι ἐπιπλόμενον ἔτος ἦλθε,
δὴ τότε Φοῖνιξ ἦλθεν ἀνὴρ ἀπατήλια εἰδώς,
τρώκτης, ὃς δὴ πολλὰ κάκ’ ἀνθρώπους ἐεόργει·
Φοινίκην, ὅθι τοῦ γε δόμοι καὶ κτήματ’ ἔκειτο.
ἔνθα παρ’ αὐτῷ μεῖνα τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτόν.
ἀλλ’ ὅτε δὴ μῆνές τε καὶ ἡμέραι ἐξετελεῦντο
ἂψ περιτελλομένου ἔτεος καὶ ἐπήλυθον ὧραι,
ψεύδεα βουλεύσας, ἵνα οἱ σὺν φόρτον ἄγοιμι,
κεῖθι δέ μ’ ὡς περάσειε καὶ ἄσπετον ὦνον ἕλοιτο.
τῷ ἑπόμην ἐπὶ νηός, ὀϊόμενός περ, ἀνάγκῃ.
ἡ δ’ ἔθεεν βορέῃ ἀνέμῳ ἀκραέϊ καλῷ
ἀλλ’ ὅτε δὴ Κρήτην μὲν ἐλείπομεν, οὐδέ τις ἄλλη
φαίνετο γαιάων, ἀλλ’ οὐρανὸς ἠδὲ θάλασσα,
δὴ τότε κυανέην νεφέλην ἔστησε Κρονίων
νηὸς ὕπερ γλαφυρῆς, ἤχλυσε δὲ πόντος ὑπ’ αὐτῆς.
ἡ δ’ ἐλελίχθη πᾶσα Διὸς πληγεῖσα κεραυνῷ,
ἐν δὲ θεείου πλῆτο· πέσον δ’ ἐκ νηὸς ἅπαντες.
οἱ δὲ κορώνῃσιν ἴκελοι περὶ νῆα μέλαιναν
κύμασιν ἐμφορέοντο· θεὸς δ’ ἀποαίνυτο νόστον.
ἱστὸν ἀμαιμάκετον νηὸς κυανοπρῴροιο
ἐν χείρεσσιν ἔθηκεν, ὅπως ἔτι πῆμα φύγοιμι.
τῷ ῥα περιπλεχθεὶς φερόμην ὀλοοῖσ’ ἀνέμοισιν.
ἐννῆμαρ φερόμην, δεκάτῃ δέ με νυκτὶ μελαίνῃ
ἔνθα με Θεσπρωτῶν βασιλεὺς ἐκομίσσατο Φείδων
ἥρως ἀπριάτην· τοῦ γὰρ φίλος υἱὸς ἐπελθὼν
αἴθρῳ καὶ καμάτῳ δεδμημένον ἦγεν ἐς οἶκον,
χειρὸς ἀναστήσας, ὄφρ’ ἵκετο δώματα πατρός·
ἔνθ’ Ὀδυσῆος ἐγὼ πυθόμην· κεῖνος γὰρ ἔφασκε
ξεινίσαι ἠδὲ φιλῆσαι ἰόντ’ ἐς πατρίδα γαῖαν,
καί μοι κτήματ’ ἔδειξεν, ὅσα ξυναγείρατ’ Ὀδυσσεύς,
χαλκόν τε χρυσόν τε πολύκμητόν τε σίδηρον.
τόσσα οἱ ἐν μεγάροις κειμήλια κεῖτο ἄνακτος.
τὸν δ’ ἐς Δωδώνην φάτο βήμεναι, ὄφρα θεοῖο
ἐκ δρυὸς ὑψικόμοιο Διὸς βουλὴν ἐπακούσαι,
ὅππως νοστήσει’ Ἰθάκης ἐς πίονα δῆμον,
ὤμοσε δὲ πρὸς ἔμ’ αὐτόν, ἀποσπένδων ἐνὶ οἴκῳ,
νῆα κατειρύσθαι καὶ ἐπαρτέας ἔμμεν ἑταίρους,
οἳ δή μιν πέμψουσι φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν.
ἀλλ’ ἐμὲ πρὶν ἀπέπεμψε· τύχησε γὰρ ἐρχομένη νηῦς
ἔνθ’ ὅ γέ μ’ ἠνώγει πέμψαι βασιλῆϊ Ἀκάστῳ
ἐνδυκέως· τοῖσιν δὲ κακὴ φρεσὶν ἥνδανε βουλὴ
ἀμφ’ ἐμοί, ὄφρ’ ἔτι πάγχυ δύης ἐπὶ πῆμα γενοίμην.
ἀλλ’ ὅτε γαίης πολλὸν ἀπέπλω ποντοπόρος νηῦς,
ἐκ μέν με χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματ’ ἔδυσαν,
ἀμφὶ δέ με ῥάκος ἄλλο κακὸν βάλον ἠδὲ χιτῶνα,
ῥωγαλέα, τὰ καὶ αὐτὸς ἐν ὀφθαλμοῖσιν ὅρηαι.
ἑσπέριοι δ’ Ἰθάκης εὐδειέλου ἔργ’ ἀφίκοντο.
ὅπλῳ ἐϋστρεφέϊ στερεῶς, αὐτοὶ δ’ ἀποβάντες
ἐσσυμένως παρὰ θῖνα θαλάσσης δόρπον ἕλοντο.
αὐτὰρ ἐμοὶ δεσμὸν μὲν ἀνέγναμψαν θεοὶ αὐτοὶ
ῥηϊδίως· κεφαλῇ δὲ κατὰ ῥάκος ἀμφικαλύψας,
στῆθος, ἔπειτα δὲ χερσὶ διήρεσα ἀμφοτέρῃσι
νηχόμενος, μάλα δ’ ὦκα θύρηθ’ ἔα ἀμφὶς ἐκείνων.
ἔνθ’ ἀναβάς, ὅθι τε δρίος ἦν πολυανθέος ὕλης,
κείμην πεπτηώς. οἱ δὲ μεγάλα στενάχοντες
μαίεσθαι προτέρω, τοὶ μὲν πάλιν αὖτις ἔβαινον
νηὸς ἔπι γλαφυρῆς· ἐμὲ δ’ ἔκρυψαν θεοὶ αὐτοὶ
ῥηϊδίως, καί με σταθμῷ ἐπέλασσαν ἄγοντες
ἀνδρὸς ἐπισταμένου· ἔτι γάρ νύ μοι αἶσα βιῶναι.»
«ἆ δειλὲ ξείνων, ἦ μοι μάλα θυμὸν ὄρινας
ταῦτα ἕκαστα λέγων, ὅσα δὴ πάθες ἠδ’ ὅσ’ ἀλήθης.
ἀλλὰ τά γ’ οὐ κατὰ κόσμον, ὀΐομαι, οὐδέ με πείσεις,
εἰπὼν ἀμφ’ Ὀδυσῆϊ. τί σε χρὴ τοῖον ἐόντα
νόστον ἐμοῖο ἄνακτος, ὅ τ’ ἤχθετο πᾶσι θεοῖσι
πάγχυ μάλ’, ὅττι μιν οὔ τι μετὰ Τρώεσσι δάμασσαν
ἠὲ φίλων ἐν χερσίν, ἐπεὶ πόλεμον τολύπευσε.
τῶ κέν οἱ τύμβον μὲν ἐποίησαν Παναχαιοί,
νῦν δέ μιν ἀκλειῶς Ἅρπυιαι ἀνηρέψαντο.
αὐτὰρ ἐγὼ παρ’ ὕεσσιν ἀπότροπος· οὐδὲ πόλινδε
ἔρχομαι, εἰ μή πού τι περίφρων Πηνελόπεια
ἐλθέμεν ὀτρύνῃσιν, ὅτ’ ἀγγελίη ποθὲν ἔλθῃ.
ἠμὲν οἳ ἄχνυνται δὴν οἰχομένοιο ἄνακτος,
ἠδ’ οἳ χαίρουσιν βίοτον νήποινον ἔδοντες·
ἀλλ’ ἐμοὶ οὐ φίλον ἐστὶ μεταλλῆσαι καὶ ἐρέσθαι,
ἐξ οὗ δή μ’ Αἰτωλὸς ἀνὴρ ἐξήπαφε μύθῳ,
ἤλυθ’ ἐμὸν πρὸς σταθμόν· ἐγὼ δέ μιν ἀμφαγάπαζον.
φῆ δέ μιν ἐν Κρήτεσσι παρ’ Ἰδομενῆϊ ἰδέσθαι
νῆας ἀκειόμενον, τάς οἱ ξυνέαξαν ἄελλαι·
καὶ φάτ’ ἐλεύσεσθαι ἢ ἐς θέρος ἢ ἐς ὀπώρην,
καὶ σύ, γέρον πολυπενθές, ἐπεί σέ μοι ἤγαγε δαίμων,
μήτε τί μοι ψεύδεσσι χαρίζεο μήτε τι θέλγε·
οὐ γὰρ τοὔνεκ’ ἐγώ σ’ αἰδέσσομαι οὐδὲ φιλήσω,
ἀλλὰ Δία ξένιον δείσας αὐτόν τ’ ἐλεαίρων.»
«ἦ μάλα τίς τοι θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἄπιστος,
οἷόν σ’ οὐδ’ ὀμόσας περ ἐπήγαγον οὐδέ σε πείθω.
ἀλλ’ ἄγε νῦν ῥήτρην ποιησόμεθ’· αὐτὰρ ὄπισθεν
μάρτυροι ἀμφοτέροισι θεοί, τοὶ Ὄλυμπον ἔχουσιν.
ἕσσας με χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματα πέμψαι
Δουλίχιόνδ’ ἰέναι, ὅθι μοι φίλον ἔπλετο θυμῷ·
εἰ δέ κε μὴ ἔλθῃσιν ἄναξ τεὸς ὡς ἀγορεύω,
δμῶας ἐπισσεύας βαλέειν μεγάλης κατὰ πέτρης,
τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος προσεφώνεε δῖος ὑφορβός·
«ξεῖν’, οὕτω γάρ κέν μοι ἐϋκλείη τ’ ἀρετή τε
εἴη ἐπ’ ἀνθρώπους, ἅμα τ’ αὐτίκα καὶ μετέπειτα,
ὅς σ’ ἐπεὶ ἐς κλισίην ἄγαγον καὶ ξείνια δῶκα,
πρόφρων κεν δὴ ἔπειτα Δία Κρονίωνα λιτοίμην.
νῦν δ’ ὥρη δόρποιο· τάχιστά μοι ἔνδον ἑταῖροι
εἶεν, ἵν’ ἐν κλισίῃ λαρὸν τετυκοίμεθα δόρπον.»
ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,
τὰς μὲν ἄρα ἔρξαν κατὰ ἤθεα κοιμηθῆναι,
κλαγγὴ δ’ ἄσπετος ὦρτο συῶν αὐλιζομενάων.
αὐτὰρ ὁ οἷσ’ ἑτάροισιν ἐκέκλετο δῖος ὑφορβός·
«ἄξεθ’ ὑῶν τὸν ἄριστον, ἵνα ξείνῳ ἱερεύσω
δὴν ἔχομεν πάσχοντες ὑῶν ἕνεκ’ ἀργιοδόντων·
ἄλλοι δ’ ἡμέτερον κάματον νήποινον ἔδουσιν.»
ὣς ἄρα φωνήσας κέασε ξύλα νηλέϊ χαλκῷ·
οἱ δ’ ὗν εἰσῆγον μάλα πίονα πενταέτηρον.
λήθετ’ ἄρ’ ἀθανάτων· φρεσὶ γὰρ κέχρητ’ ἀγαθῇσιν·
ἀλλ’ ὅ γ’ ἀπαρχόμενος κεφαλῆς τρίχας ἐν πυρὶ βάλλεν
ἀργιόδοντος ὑὸς καὶ ἐπεύχετο πᾶσι θεοῖσι
νοστῆσαι Ὀδυσῆα πολύφρονα ὅνδε δόμονδε.
τὸν δ’ ἔλιπε ψυχή. τοὶ δ’ ἔσφαξάν τε καὶ εὗσαν,
αἶψα δέ μιν διέχευαν· ὁ δ’ ὠμοθετεῖτο συβώτης,
πάντων ἀρχόμενος μελέων, ἐς πίονα δημόν.
καὶ τὰ μὲν ἐν πυρὶ βάλλε, παλύνας ἀλφίτου ἀκτῇ,
ὤπτησάν τε περιφραδέως ἐρύσαντό τε πάντα,
βάλλον δ’ εἰν ἐλεοῖσιν ἀολλέα. ἂν δὲ συβώτης
ἵστατο δαιτρεύσων· περὶ γὰρ φρεσὶν αἴσιμα ᾔδη.
καὶ τὰ μὲν ἕπταχα πάντα διεμμοιρᾶτο δαΐζων·
θῆκεν ἐπευξάμενος, τὰς δ’ ἄλλας νεῖμεν ἑκάστῳ·
νώτοισιν δ’ Ὀδυσῆα διηνεκέεσσι γέραιρεν
ἀργιόδοντος ὑός, κύδαινε δὲ θυμὸν ἄνακτος.
καί μιν φωνήσας προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
ὡς ἐμοί, ὅττι με τοῖον ἐόντ’ ἀγαθοῖσι γεραίρεις.»
τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφης, Εὔμαιε συβῶτα·
«ἔσθιε, δαιμόνιε ξείνων, καὶ τέρπεο τοῖσδε,
οἷα πάρεστι· θεὸς δὲ τὸ μὲν δώσει, τὸ δ’ ἐάσει,
ἦ ῥα, καὶ ἄργματα θῦσε θεοῖσ’ αἰειγενέτῃσι,
σπείσας δ’ αἴθοπα οἶνον Ὀδυσσῆϊ πτολιπόρθῳ
ἐν χείρεσσιν ἔθηκεν· ὁ δ’ ἕζετο ᾗ παρὰ μοίρῃ.
σῖτον δέ σφιν ἔνειμε Μεσαύλιος, ὅν ῥα συβώτης
νόσφιν δεσποίνης καὶ Λαέρταο γέροντος·
πὰρ δ’ ἄρα μιν Ταφίων πρίατο κτεάτεσσιν ἑοῖσιν.
οἱ δ’ ἐπ’ ὀνείαθ’ ἑτοῖμα προκείμενα χεῖρας ἴαλλον.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
σίτου καὶ κρειῶν κεκορημένοι, ἐσσεύοντο.
νὺξ δ’ ἄρ’ ἐπῆλθε κακὴ σκοτομήνιος· ὗε δ’ ἄρα Ζεὺς
πάννυχος, αὐτὰρ ἄη ζέφυρος μέγας αἰὲν ἔφυδρος.
τοῖς δ’ Ὀδυσεὺς μετέειπε, συβώτεω πειρητίζων,
ἄλλον ἐποτρύνειεν, ἐπεί ἑο κήδετο λίην·
«κέκλυθι νῦν, Εὔμαιε καὶ ἄλλοι πάντες ἑταῖροι,
εὐξάμενός τι ἔπος ἐρέω· οἶνος γὰρ ἀνώγει,
ἠλεός, ὅς τ’ ἐφέηκε πολύφρονά περ μάλ’ ἀεῖσαι
καί τι ἔπος προέηκεν, ὅ πέρ τ’ ἄῤῥητον ἄμεινον.
ἀλλ’ ἐπεὶ οὖν τὸ πρῶτον ἀνέκραγον, οὐκ ἐπικεύσω.
εἴθ’ ὣς ἡβώοιμι βίη τέ μοι ἔμπεδος εἴη,
ὡς ὅθ’ ὑπὸ Τροίην λόχον ἤγομεν ἀρτύναντες.
τοῖσι δ’ ἅμα τρίτος ἦρχον ἐγών· αὐτοὶ γὰρ ἄνωγον.
ἀλλ’ ὅτε δή ῥ’ ἱκόμεσθα ποτὶ πτόλιν αἰπύ τε τεῖχος,
ἡμεῖς μὲν περὶ ἄστυ κατὰ ῥωπήϊα πυκνά,
ἂν δόνακας καὶ ἕλος, ὑπὸ τεύχεσι πεπτηῶτες
πηγυλίς· αὐτὰρ ὕπερθε χιὼν γένετ’ ἠΰτε πάχνη,
ψυχρή, καὶ σακέεσσι περιτρέφετο κρύσταλλος.
ἔνθ’ ἄλλοι πάντες χλαίνας ἔχον ἠδὲ χιτῶνας,
εὗδον δ’ εὔκηλοι, σάκεσιν εἰλυμένοι ὤμους·
ἀφραδέως, ἐπεὶ οὐκ ἐφάμην ῥιγωσέμεν ἔμπης,
ἀλλ’ ἐπόμην σάκος οἶον ἔχων καὶ ζῶμα φαεινόν.
ἀλλ’ ὅτε δὴ τρίχα νυκτὸς ἔην, μετὰ δ’ ἄστρα βεβήκει,
καὶ τότ’ ἐγὼν Ὀδυσῆα προσηύδων ἐγγὺς ἐόντα
«διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ,
οὔ τοι ἔτι ζωοῖσι μετέσσομαι, ἀλλά με χεῖμα
δάμναται· οὐ γὰρ ἔχω χλαῖναν· παρά μ’ ἤπαφε δαίμων
οἰοχίτων’ ἴμεναι· νῦν δ’ οὐκέτι φυκτὰ πέλονται.»
οἷος κεῖνος ἔην βουλευέμεν ἠδὲ μάχεσθαι·
φθεγξάμενος δ’ ὀλίγῃ ὀπί με πρὸς μῦθον ἔειπε·
«σίγα νῦν, μή τίς σευ Ἀχαιῶν ἄλλος ἀκούσῃ.»
ἦ, καὶ ἐπ’ ἀγκῶνος κεφαλὴν σχέθεν εἶπέ τε μῦθον·
λίην γὰρ νηῶν ἑκὰς ἤλθομεν. ἀλλά τις εἴη
εἰπεῖν Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι, ποιμένι λαῶν,
εἰ πλέονας παρὰ ναῦφιν ἐποτρύνειε νέεσθαι.»
ὣς ἔφατ’, ὦρτο δ’ ἔπειτα Θόας, Ἀνδραίμονος υἱός,
βῆ δὲ θέειν ἐπὶ νῆας· ἐγὼ δ’ ἐνὶ εἵματι κείνου
κείμην ἀσπασίως, φάε δὲ χρυσόθρονος Ἠώς.
ὣς νῦν ἡβώοιμι βίη τέ μοι ἔμπεδος εἴη·
δοίη κέν τις χλαῖναν ἐνὶ σταθμοῖσι συφορβῶν,
νῦν δέ μ’ ἀτιμάζουσι κακὰ χροῒ εἵματ’ ἔχοντα.»
τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφης, Εὔμαιε συβῶτα·
«ὦ γέρον, αἶνος μέν τοι ἀμύμων, ὃν κατέλεξας,
οὐδέ τί πω παρὰ μοῖραν ἔπος νηκερδὲς ἔειπες·
ὧν ἐπέοιχ’ ἱκέτην ταλαπείριον ἀντιάσαντα,
νῦν· ἀτὰρ ἠῶθέν γε τὰ σὰ ῥάκεα δνοπαλίξεις.
οὐ γὰρ πολλαὶ χλαῖναι ἐπημοιβοί τε χιτῶνες
ἐνθάδε ἕννυσθαι, μία δ’ οἴη φωτὶ ἑκάστῳ.
κεῖνός σε χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματα ἕσσει,
πέμψει δ’, ὅππῃ σε κραδίη θυμός τε κελεύει.»
ὣς εἰπὼν ἀνόρουσε, τίθει δ’ ἄρα οἱ πυρὸς ἐγγὺς
εὐνήν, ἐν δ’ ὀΐων τε καὶ αἰγῶν δέρματ’ ἔβαλλεν.
πυκνὴν καὶ μεγάλην, ἥ οἱ παρακέσκετ’ ἀμοιβὰς
ἕννυσθαι, ὅτε τις χειμὼν ἔκπαγλος ὄροιτο.
ὣς ὁ μὲν ἔνθ’ Ὀδυσεὺς κοιμήσατο, τοὶ δὲ παρ’ αὐτὸν
ἄνδρες κοιμήσαντο νεηνίαι. οὐδὲ συβώτῃ
ἀλλ’ ὅ γ’ ἄρ’ ἔξω ἰὼν ὁπλίζετο· χαῖρε δ’ Ὀδυσσεύς,
ὅττι ῥά οἱ βιότου περικήδετο νόσφιν ἐόντος.
πρῶτον μὲν ξίφος ὀξὺ περὶ στιβαροῖς βάλετ’ ὤμοις,
ἀμφὶ δὲ χλαῖναν ἐέσσατ’, ἀλεξάνεμον μάλα πυκνήν,
εἵλετο δ’ ὀξὺν ἄκοντα, κυνῶν ἀλκτῆρα καὶ ἀνδρῶν.
βῆ δ’ ἴμεναι κείων, ὅθι περ σύες ἀργιόδοντες
πέτρῃ ὕπο γλαφυρῇ εὗδον, βορέω ὑπ’ ἰωγῇ.
…………………………………………………………………………….
ΜΟΝΗ ΟΔΟΣ… ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΦΥΠΝΙΣΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ Η ΑΘΡΟΑ ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΙΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥΣ ΩΣ ΜΕΛΗ ΣΤΟΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΕΘΝΙΚΟ ΦΟΡΕΑ ΠΟΥ ΕΚΠΡΟΣΩΠΕΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ !!!
ΙΔΡΥΤΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΦΟΡΕΑ “ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ Ε.ΣΥ.”
……………………………………………………………………….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου